नारायण खड्का
काठमाडौं भदौ १३ /०६८
समग्रं हिन्दु नारीहरुका लागि स्वतन्त्रता र उल्लासको पर्व हरितालीका तिजले जताततै उत्साहा र उमंग थपिदिएको छ । नयाा र झिलीमिली कपडामा माईती फर्कन हतार चेलिबेटीको तााति देख्दा लाग्छ यो भन्दा उनीहरुको लागि अक्र्राे कुनै रमनीय पर्व छैन । खासमा टाढा माईती भएका र साधै कामकाजमा खटिने महिलाहरुका लागि झन यो पर्व सवै भन्दा ठूलो उत्सब हो । किनकी उनीहरु वर्ष दिनमा एक पटक माईती जाने अबसर पााउछन् । जहाा उनीहरुले आफ्ना बालसखा मात्रै भेट्दैनन् आफ्नो व्यक्तिगत र पारीवारीक सुख दुखका कुरा पनि आपसमा साटासाट गर्ने अवसर पाउाछन् । जन्म दिने आमा बाबु र गााउ घरका बालसखा सवैलाई भेट्न पाउनु जस्तो खुसीको क्षण सायद अरु हुन्न होला घर देखि टाढिएका जो कोहीका लागि ।
रातो सिन्दुर पोते र चुरालाई आफ्नो सौभाग्य ठान्ने महिलाहरु आाफु भन्दा पनि श्रीमानको सुस्वास्थ्य तथा दिर्घायूको कामनार्थ ब्रत बस्ने गर्छन । नर र नारी जीवनका एक रथका दुई पााग्रा मान्निछन । दुवैको स्थिति राम्रो रहेमा मात्रै जीवन रुपी रथ हााक्न सजीलो हुने विश्वासमा नै महिलाहरु ब्रर्त बस्नुलाई ठूलो त्याग मान्न सकिन्छ । आाफु निर्मल ब्रत बसेर, कष्ट सहेर, त्यागिनी तपस्बी बनेर, भएपनि श्रीमानको दिर्घायूको कामना गर्नुलाई चानचुने कुरा आाक्न मिल्दैन । भित्री मन देखि यस्तो ब्रत बस्न लाम लागेका दिदी बहिनीहरुमा म सलाम गर्न चाहान्छु । तर ब्रत केबल परमपरा धान्न र ढोङका लागि मात्र गरिनु भने गलत हो । खासमा सहर बजारमा यस्ता ढोागी बढ्ता नै देखिने गरेको छ । १ महिना अघी देखि नै दरखाने प्रचलन , घरको आर्थिक स्थिति भन्दा पनि बिपरीत दोब्बर खर्च, गहनाको तडक भड्क देखावटी यस्तै देखावटी संसार सहर बजारमा छ । झन काठमाडौंमा अधिक छ । बिबाहीत महिलाहरुले मात्रै होईन अविबाहित युवतीपनि सुयोग्य बर पाउने आशमा ब्रत बस्छन तीजमा । पौरानीक मान्यता अनुसार पार्वतीले शिब भगबानलाई बरको रुपमा पााउ भनि ब्रत बस्दा उनको मनोकााक्षा पुरा भएको मान्यताको आधारमा तीजको ब्रत बस्न अविबाहित महिलाहरु बढि लालायीत हुने गरका छन् । त्यसैले उनीहरुको तड्क भड्क पनि बढ्ता नै पाईने गरेको छ सहरहरुमा । जती सक्यो मेक अप, गरगहना, अनि आधुनिक बन्ने होडबाजीमा लागेका यस्ता युवती देख्दा लाग्छ उनीहरु पुरुषहलाई आफ्नो बसमा पार्न अत्याधुनिक हतियार प्रयोग गरीरहेका छन् । तर त्यहि फेसन मेक र गरगहनाका कारण यस्ता युवतीहरु बढ्ता जोखिममा पनि पर्ने गरेका छन् । राम्रो र भनेको जस्तो स्वामी राजा पाउन एक दिनको वर्त र स्रोर सिंगारले पक्कै पनि पुग्दैन । त्यसका लागि आाफुमा सिप, क्षमता र दक्षता पो हासिल गर्नु बुद्धिमानी ठहर्छ । खासमा युवतीहरुमा भरिएको यो भ्रम शिक्षाले मात्रै चिर्न सक्छ । शिक्षीत र आधुनीक युवतीहरु यस्ता भ्रमबाट मुक्त पनि छन् । विबाह भनेको दुई आत्माको मिलन हो । जो कोहि पनि जीवन साथि योग्य नै खोज्छ । जसले जीवनका सप्ठ्यारा अप्ठ्याराहरुलाई आत्मसाथ गर्न सकोस र सकेसम्म मलहम लगाउन सकोस । मतलब पहिलेको जस्तो अयोग्य र असक्षम व्यक्तिको छनौटमा अवको युवा पुस्ता अल्झिदैन । पढेलेखाका र जहाा गएपनि केहि गर्न सक्ने युवती नै अहिलेका अधिकाास शिक्षीत युवाहरुका रोजाई हुने गरेका छन् । त्यसमा सौन्दर्यता, राम्रो चिटिक्कै परेको शारिरीक बनावट, मिजासीलोपन हुन त झन सुनमा सुगन्ध नै भयो । त्यसैले एकै दिनमा भएभरका श्रीङगार गरगहना प्रर्दशन गरेर केहि हुनेवाला छैन भन्ने भ्रमबाट कम्तिमा पनि युवतीहरु मुक्त हुन सक्नुपर्छ । क्षमता विकास र सिपको दक्षता नै राम्रो स्वामी पाउने पूर्वाधार हुन भन्ने ज्ञान हुनपर्छ । एकाध माथि उल्लेख गरिए भन्दा फरक जोडि हुन सक्लान तर छलकपट पूर्ण तालले ढााटेर ठगेर बनेको जोडि दिगो रहन सक्दैन । बढ्दो सम्बन्ध बिच्देदका घटनाका कारण त्यहि हुन । त्यसैले समयअनुकुल शिक्षा तथा सिपमा जोड दिन तर्फ अग्रसर हुनुपर्छ अवका युवतीहरु । त्यसो हुन सकेमा मात्रै आत्म निर्भर वन्न सजिलो हुने छ । जो जीवनका कठिन मोडमा बरदान सावित हुने छ । विबाह दुई आत्माको मिलन हो । एउटा संझौता हो । विबाह पूर्वका संझौता झुट ठहरीयमा सम्बन्ध विग्रन कती नै बेर लागेको छ र ? त्यसैले अन्धाहरुले हाक्ति छाम्दा गरेको बर्णण भन्दा पनि बास्तविकतामा लागौं । धर्म मान्नु सकारात्मक हो । तर धर्मको बढ्दा खिल्ली उडानु झनै ठूलो अपराध हो । समाजलाई त्यसले देखासिखी र बनावटी बनाउादै लैजान्छ । व्यक्तिमा हुनुपर्ने क्षमता हो । बाहिरी सुन्दरता त एक दिन लालीगुारासको फूल ओइला झै ओईलाउन सक्छ तर आन्तरीक सुन्दरता जीवन रहादा सम्म रहि रहन्छ । जसले जीवनलाई सहज बनाई दिन्छ । सुन्दरता भनेको मान्छमा हुनुपर्ने निहित गुण, कला सिपको विकास भन्न खोजिएको हो । सवै ले आाफुलाई धरातलमा उभ्याउा, यर्थाथता बोध गरौं अझै आाफुलाई परिमार्जन गदै लैजाउा त्यसपछि मात्रै यस्ता पर्वहरुको महत्व सार्थक हुने छ । अनि भने जस्तो राजकुमार पाउन सहयोग गर्ने छ । विबाहित महिलाहरुले पनि बुझनै पर्छ की श्रीमान र श्रीमती बीचको सम्बन्ध सधैं सकारात्मक रहनुपर्छ । श्रीमानको खराब बानी सुधार्न महिलाले सकेसम्म ध्यान दिनुपर्छ । कचकच गरेर मात्रै श्रीमानका बानी ब्यवहार सुर्धान ग्राह्रो हुन्छ । त्यसैले सानो मन छुने कुरा र काम तथा सहयोगले पनि उनीहरुलाई सुधार्न प्रयत्न गर्नु बुद्धिमानी हो । कीनकी महिलामा जती क्षमता र ममता अरु कसैमा हुादैन । उनीहरुको सानो सकारात्मक प्रयासले जीवन र घर स्वर्ग वन्न सक्छ । व्यक्ति खराब बाटो जुवा जााड रक्सिमा लाग्नुका अनेक कारण हुन्छन् त्यसमध्य एउटा प्रमुख कारण महिला पनि हुन । भनेको केटि विबाह गर्न नपाउनु, महिला बढ्ता ढोागी र किचकीचे हुनु, श्रीमानलाई अपमान गर्नु, धेरै गफ दिने र परपुरुष संगको गलत सम्बन्ध नै त्यसको प्रमुख कारण हुन । यस्ता व्यबहारमा समयमै हेक्का राख्न सके सवैको पारीवारीक जीवन सुखद हुने छ नकि एक दिनको कठोर व्रर्तले पुरुषको आयू बढ्ने होईन । श्रीमान खराब बाटोमा लाग्नुको पछाडिको रहस्य पत्ता लगाएर समाधानका बाटो रोज्नु आवश्येक छ । श्रीमानको आयू छोटो हुनको कारण यसको आचारणले हो । साधै धुर्म पान र मध्य पानमा डुव्नेहरुको स्वास्थ्य विग्रनु स्वाभाविक नै हो । अनी तापाई निराहार वर्त बसेर कसरी तपााईको श्रीमानको आयू बढ्ला ? यो त बिराधाभास पूर्ण कार्य भएन र ? सक्नु हुन्छ भने तपााइ समयममा नै श्रीमानलाई सुर्धारने बाटोको खोजी गर्नुहोस । कतै तपााइ कै भड्किलो तालले तीज मनाउने पर्व तपाईको श्रीमानका लागि पिडा त बनेको छैन । यसले झनै रिणको भारपो थोपरेको छ कि ? यस्ता जीवनका यर्थाथता नबुझेर पराम्पराबादी तालले गरीने वर्तको कुनै अर्थ रहन्न । फेरी महीलाले गर्न व्रर्तको प्रभाब पूरुषमा कसरी पर्न सक्छ । बैज्ञानी तथ्यका अनुसार जो वर्त वस्छ त्यसको असर पनि उसको शरिमा नै हुन्छ । बर्तले उनीहरुको श्वास्थ्यमा सहयोग पनी गर्छ तर कमजो स्वास्थ्य स्थिती भए त झनै ब्रर्त बस्नु झनै खतरा रहन सक्छ । त्यसले आाफनो स्थिति हेरर मात्रै वर्त बसौं त्यो पनि गक्ष अनसार धर्म क्रर्म गरौ । घााटि हेरी हार निल्नु बुद्धि मानी हो । यसले सम्भावित क्षती घटाई दिन्छ । कि कसो ? अन्त्यमा यहाा पर्वहरुको विरोध गर्न खोजीएको होईन । म पनि यहि समाजको उपज हुा । यसको विरोध भन्दा पनि ढोंगि हुन भएन भन्न मात्रै खोजीएको हो । पर्वहरु सामाजीक सदभाबले मनाउा । घर, समाज, र आफ्नै स्वास्थ्यमा समेत प्रभाव पार्ने गरी पर्व मनाउनु गतल होईन र ? बढि भए ५० घटाउनु होला ।
